Thận của chó là cơ quan thiết yếu lọc các chất thải ra khỏi máu, điều chỉnh nồng độ của một số khoáng chất trong máu như kali và natri, điều hòa huyết áp, giữ nước và tạo ra nước tiểu. Bệnh thận ở chó không chỉ khiến cho thận bị suy yếu, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều cơ quan khác trên cơ thể.

Vì bệnh thận tiến triển theo thời gian, nên điều quan trọng là phải nhận biết và điều trị kịp thời, giúp chú chó của bạn sống lâu dài và khỏe mạnh hơn.

Bệnh thận ở chó là gì?

Bệnh thận ở chó là tình trạng thận bị suy yếu và không thể thực hiện các chức năng một cách bình thường. Hậu quả là các chất thải có thể tích tụ trong máu, gây ra những tác động tiêu cực cho cơ thể.

Bệnh thận ở chó bao gồm:

• Bệnh thận cấp tính là tình trạng thận bị tổn thương đột ngột, thường xảy ra trong vài giờ đến vài ngày. Tùy thuộc vào nguyên nhân, tình trạng này đôi khi có thể chữa khỏi được nhưng một số trường hợp có thể tiến triển thành mãn tính.
• Bệnh thận mãn tính là tình trạng mất dần chức năng thận theo thời gian, kéo dài ít nhất từ 3 tháng trở lên. Bệnh thường tiến triển âm thầm trong nhiều tháng hoặc nhiều năm và không thể chữa khỏi hoàn toàn.

Triệu chứng

Các triệu chứng phổ biến của bệnh thận ở chó là:

• Đi tiểu thường xuyên hơn
• Uống nhiều nước hơn bình thường

Đối với bệnh thận mãn tính, các triệu chứng thường không xuất hiện rõ ràng trong nhiều tháng hoặc nhiều năm cho đến khi khoảng 2/3 chức năng thận đã bị mất.

Các triệu chứng của bệnh thận mãn tính bao gồm:

• Sụt cân
• Ăn ít, bỏ ăn
• Buồn nôn, nôn mửa
• Hơi thở có mùi hôi
• Nướu nhợt nhạt do thiếu máu
• Mệt mỏi, uể oải, ít hoạt động
• Loét ở khoang miệng hoặc dạ dày
• Huyết áp cao (có thể gây tổn thương mắt, thần kinh, tim)
• Giảm lượng nước tiểu hoặc không tiểu được.

Nguyên nhân gây bệnh thận ở chó

Bệnh thận ở chó có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Một số giống chó dễ mắc bệnh thận hơn những giống khác, ví dụ Samoyed, Bull Terrier, Cocker Spaniel.
• Tuổi tác: Chó lớn tuổi dễ mắc bệnh thận hơn do các tế bào thận già yếu và không còn khả năng tái tạo.
• Chất độc và môi trường: Nhiều loại chất độc như chất tẩy rửa, kim loại nặng, một số thuốc có thể gây tổn thương thận.
• Nhiễm trùng hoặc bệnh lý khác: Viêm thận, viêm bể thận, viêm cầu thận, sỏi thận hoặc ung thư đều có thể gây hư hại mô thận.
• Giảm lưu lượng máu đến thận: Mất nước nghiêm trọng, sốc, hoặc say nắng làm giảm máu nuôi thận, có thể dẫn đến suy thận cấp tính.
• Bệnh nền khác: Bệnh tiểu đường, tăng huyết áp hoặc các bệnh miễn dịch có thể góp phần gây bệnh thận.

Bệnh thận mãn tính ở chó cũng liên quan đến quá trình lão hóa. Vì mô thận không thể tái tạo sau khi bị tổn thương nên thận có thể bị hao mòn theo thời gian. Chó giống nhỏ thường sống lâu hơn và có xu hướng biểu hiện các dấu hiệu của bệnh thận mãn ở độ tuổi muộn hơn (khoảng 10 tuổi trở lên) so với chó giống lớn (7 tuổi).

Chẩn đoán

Một số phương pháp giúp bác sĩ thú y chẩn đoán bệnh thận ở chó bao gồm:

• Xét nghiệm máu và nước tiểu
• Đo huyết áp
• Siêu âm hoặc chụp X-quang để xem kích thước và hình dạng của thận.

Nhiều bác sĩ thú y sử dụng thang đo IRIS với 4 giai đoạn từ I đến IV để đánh giá mức độ tiến triển của bệnh thận mãn ở chó. Xét nghiệm máu để đo các chỉ số như creatinine và SDMA (một chỉ số sinh học tự nhiên cho chức năng thận) giúp bác sĩ thú y xác định chó của bạn đang mắc bệnh thận ở giai đoạn nào để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Các giai đoạn bệnh cho thấy khả năng thận lọc chất thải và đưa chất lỏng dư thừa ra khỏi máu tốt như thế nào. Khi bệnh ở giai đoạn càng cao thì chức năng thận sẽ càng yếu.

Điều trị

Điều trị bệnh thận ở chó nhằm mục tiêu:

• Làm giảm gánh nặng cho thận
• Làm chậm quá trình tiến triển của bệnh
• Kiểm soát triệu chứng và biến chứng
• Duy trì chất lượng cuộc sống.

1.     Chế độ ăn uống

• Giảm Protein: Chỉ nên giảm mức độ vừa phải để hạn chế sinh chất thải nitơ mà vẫn đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, tránh mất khối cơ.
• Giảm Phospho: Giúp hạn chế cường cận giáp thứ phát và tổn thương thêm cho thận.
• Giảm Natri: Hữu ích trong kiểm soát huyết áp.
• Bổ sung Omega-3 (EPA/DHA): Có tác dụng giảm viêm, làm chậm tiến triển bệnh.

Việc thay đổi chế độ ăn uống phải có chỉ định của bác sĩ thú y, tránh tự ý thực hiện.

2.     Thuốc

Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ thú y có thể kê:

• Chất gắn Phospho: Dùng khi phospho máu tăng, ngay cả khi đã áp dụng chế độ ăn hạn chế phospho.
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Khi có triệu chứng viêm loét tiêu hoá.
• Thuốc hạ huyết áp: Khi có tăng huyết áp hệ thống hoặc protein niệu.
• Thuốc kích thích tạo máu: Trong trường hợp thiếu máu nặng.
• Bicarbonate hoặc thuốc kiềm hóa máu: Khi có nhiễm toan chuyển hoá.

3.     Liệu pháp truyền dịch

Truyền dịch tĩnh mạch hoặc tiêm dưới da giúp:

• Bù nước và chất điện giải
• Hỗ trợ thải chất cặn
• Kiểm soát huyết áp.

Truyền dịch dưới da có thể được hướng dẫn để chủ nuôi tự thực hiện tại nhà cho chó mắc bệnh thận mãn tính.

4.     Thẩm phân hoặc ghép thận

• Thẩm phân máu là một thủ thuật y khoa giúp loại bỏ các chất thải và chất lỏng dư thừa ra khỏi máu nhưng đây là phương pháp điều trị hiếm gặp vì chi phí cao và cần trang thiết bị chuyên dụng.
• Ghép thận cũng gần như không được thực hiện phổ biến ở chó do hạn chế về chi phí, đạo đức và kỹ thuật.

Tóm lại, bệnh thận ở chó là một tình trạng nghiêm trọng và tương đối hiếm gặp. Tiên lượng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, tốc độ bệnh tiến triển và các bệnh mắc kèm khác nếu có. Bệnh càng được phát hiện muộn thì tiên lượng càng kém. Việc phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời giúp chó có thể sống khỏe mạnh trong vài năm hoặc lâu hơn.